ISTORIA COMISSÃO NACIONAL DE ELEIÇÕES
Atu garante prosesu eleitoral ho baze konstitusionalidade no prinsipiu legalidade sira, maka Konstituisaun Repúblika Demokrátika Timor Leste (art. 65.6) fo’o kompetensia hakbi’it iha Lei nú. 5/2006 ne’ebe alteradu ba lei nú.7/2016 kona-ba Orgaun Administrasaun Eleitoral CNE hodi tau matan no legaliza aktu eleitoral sira, orgaun ne’e independente no goja ninia administrativu no finanseira rasik.
Hosi baze fundamental ne’ebe deskreve iha KRDTL no hakbi’it iha Lei OAE, CNE iha konviksaun ne’ebe bo’ot teb-tebes atu ajuda eleva eleitor hotu nia koñesimentu ba prosesu demokratizasaun, oinsa eleitor sira partisipa máximu liu tan iha prosesu dezenvolvimentu demokrasia Timor Leste atraves de eleisaun.
Comissão Nacional de Eleições hari ba dala uluk iha tinan 2004, iha ámbitu eleisaun Xefe Suku no membru konsellu suku sira. Komisaun eleitoral ne’e nia estatutu hanesan ADHOG no mandatu sesa iha inisiu tinan 2006.
Iha tinan 2007 iha ámbitu eleisaun jeral nian, estadu Timor Leste hari Comissão Nacional de Eleições ba daruak ho durasaun mandatu ba tinan neen. Kompozisaun komisaun ne’e iha komisarius hamutuk sanulu resin lima ne’ebe nomeia hosi orgaun Soberanu haat, hanesan Prezidensia da Repúblika, Parlamentu Nasional, Governu, Defensoria Públika, Majistradu Judisial, Ministeriu Públiku, reprezentante hosi Igreja Katólika, Konfisoens Relijiojas, inklui reprezentante hosi Organizasaun Feto. Dr. Faustino Cardoso mak sai nudar Prezidente CNE nian. Komisaun Eleitoral ne’e nia mandatu termina iha loron 15 fulan Janeiru 2013.
Tuir mai iha tinan 2013 kompozisaun membru CNE nian mantein ho komisariu nain 15 ho nia suplentes iha kada nomeasaun hosi Orgaun Soberania, Majistradu Judisial sira, Organizasaun feto, no Konfisoens relijiozas. Prezidente CNE ba mandatu ne’e maka Dr. Jose A. da Costa Belo. Mandatu ba membru komisaun ne’e termina iha dalan klaran wainhira Parlamentu Nasiona halo alterasaun ba Lei Orgaun Administrasaun Eleitoral nú.5/2006 ba Lei nú.7/2016, ne’ebe halo redusaun ba kompozisaun komisarius sanulu resin lima ba komisariu nain hitu deit, Nune’e Dr. Alcino de Araújo Baris, eleito nudar prezidente CNE ho votu 45 hosi Deputadu Parlamentu Nasional. Mandatu komisaun ne’e hahu hosi tinan 2016 no termina iha tinan 2021. Nu entantu iha mandatu tinan 2021 to’o tinan 2026, Dr. Jose A. da Costa Belo eleito nudar prezidente CNE. Eleisaun ba prezidente foun CNE nian realiza iha Parlamentu Nasional iha loron 14 fulan Jullu 2021, ho votus 35 atribui ba Dr. Jose A. da Costa Belo, no votus 29 atribui ba Dr. Alcino de Araujo Baris.